خەندان لایف - کرێکار قادر ڕوستایی  

نهێنی تەندروستی و سەلامەتی، تەمەن درێژی، وە مانەوە بە گەنجی و چەندین سودی تر لە بەڕۆژو بون هەیە، باشتركردنی توانای بیركردنەوە و تەندروستی مێشك و دەمارەكان، دابەزینی كێشی زیادەی لەش، دابەزینی پەستانی خوێن، دابەزینی ڕێژەی شەكر و چەوری خوێن، بەهێز بونی سیستمی بەرگری لەش، پاك كردنەوەی لەش لە ژەهرەكان، خۆپاراستن وە چارەسەری چەندین نەخۆشی درێژخایەن وەكو شێرپەنجە، خۆشبونەوەی برینی گەدە و كۆلۆن، چالاك بونەوەی دڵ و سوڕی خوێن.

دەكرێت ئەمە بكرێتە بەرنامەی شێوازی ژیانی ڕۆژانە كە بریتیە لە:

1. كەم خواردن 
خواردنی زیاد لە پێویست دەبێتە هۆی بەرزبونەوەی ڕێژەی هۆرمۆنی ئینسۆلین كە دوای ماوەیەك خانەكانی لەش بەرگری تیایاندا دروست دەبێت و چیدی هۆرمۆنی ئینسۆلین ناتوانێت شەكر بباتە ناوەوەی خانەكانی لەش وە لە ئاكامدا ڕێژەی شەكری خوێن بەرز دەبێتەوە و نەخۆشی شەكرە دروست دەبێت.

دەركەوتوە كە زۆربەی هەرە زۆری نەخۆشیەكانی درێژخایەن لەم سەردەمەدا بریتیە لە بەرزی ڕێژەی هۆرمۆنی ئینسۆلین كە هەروەها دەبێتە هۆی كۆبونەوەی ئاوی زیادە لە لەش، كەمبونەوەی ڕێژەی ڤیتامینەكان و كانزاكان لەناو لەشدا، چونكە لە خوێنەوە ناچنە ناو خانەكانی لەش، نەخۆشی بەرزی پەستانی خوێن و نەخۆشیەكانی دڵ، نەخۆشی شێرپەنجە و گەلێك ئازاری جەستەیی و گرفتی دەرونی وەكو خەمۆكی.

2. دیاریكردنی كاتی خواردن: 
لە ماوەی كاتی (24 كاتژمێری شەو و ڕۆژ) خواردن تەنیا لە ماوەیەكی دیاریكراو بێت (6-8 كاتژمێردا) وە لە ماوەی  (16 كاتژمێری) تردا تەنیا ئاو بخورێتەوە وە هیچ خۆراكێك نەخورێت.

بۆ نمونە: هەر سێ ژەمی خۆراك لە نێوان (8 بەیانی  تاوەكو 4 عەسر) بێت بەم شێوەیە  (8، 12، 4) وە لە  (16 كاتژمێری ) داهاتودا تەنیا ئاو بخورێتەوە.

نهێنی ئەم  شێوازە ئەمانەیە:
1. ڕێكخستنی ژەمەكانی خواردن دەبێتە هۆی ڕێكخستنەوەی هۆرمۆنەكانی لەش.
 
2. كاتی پێویست دەدرێت بە كۆئەندامی هەرسكردن كە بە باشی هەرسی خۆراك بكات بەشێوەیەكی ڕێكوپێك.

3. برسێتی چارەسەری زۆر لە نەخۆشیەكانی درێژخایەن دەكات و دەبێتە هۆی مردنی خانەكانی شێرپەنجە و تازەبونەوە و نوێ بونەوەی خانەكانی ڕژێنی پەنكریاس، چالاك بونەوەی سیستمی بەرگری لەش، دەركردنی ئاوی زیادە لە لەش، چالاكبونەوەی دڵ و گورچیلە.

4. تێكەڵ نەكردنی ئاو خواردنەوە و خواردن: 
نیو كاتژمێر لە پێش نان خواردن هەمیشە یەك تا دوو پەرداخ ئاو بخورێتەوە  وە لە دوای خواردن تا دو كاتژمێر ئاو نەخورێتەوە و بەتایبەتی نابێت ئاوی سارد بخورێتەوە، چونكە مەترسی جەڵتەی دڵ زیاد دەكات.

تێكەڵ نەكردنی میوە و خواردن: میوە هەمیشە بە یەك كاتژمێر لە پێش نان خواردن بێت وە یان لە 4 كاتژمێر لە دوای خواردن بێت.

گرنگی  بە خواردنی سەوزە بدرێت و وە گرنگی بە شۆردنی بە باشی وە دانانی لەناو ئاو خوێ یا سركە بۆ ماوەی بیست خولەك، تێكەڵ نەكردنی شیرینی و خواردنی چەور، چونكە  ڕێژەی شەكر و چەوری خوێن زۆر بەرز دەكاتەوە.

5. كەمكردنەوەی یان تەرك كردنی شەكر و شیرینی
بە جێگای ئەمانە لە شیرینی سروشتی وەكو مێوژ، هەنجیر و تو یا قەیسی  وشك.

6. ئاو خواردنەوە بە ڕێژەی پێویست (8-12 پەرداخ لە 24 كاتژمێر) وە لەم دو كاتەدا زۆر پێویستە؛ بەیانیان یەك كاتژمێر پێش نانی بەیانی (2-3 پەرداخ) ئاوی گەرم كە باشترە كەوچكی چا ئاوی لیمۆی تێكەڵاو بكرێت، وە یەك كاتژمێر پێش نوستن ئەمە باشترین شێوازی خۆپاراستنە لە نەخۆشیەكانی جەڵتەی دڵ و مێشك.

7. گرنگی بە كات و ماوەی نوستن بدرێت؛ زو نوستن وە باش نوستن لە ژورێكی تاریك وە زو هەستان لەخەو.

8. وەرزشكردن؛ هەفتەی سێ جار هەر جارێك نیو كاتژمێر بەتایبەتی لە كاتی عەسر وە پێش نان خواردن، چونكە لەدوای نان خواردن مەترسی بەرز بونەوەی پەستانی خوێن هەیە.

9. خواردنی ملینی سروشتی وەكو تۆوەكانی زیرە ڕازیانە، گشنیژ، یانسون، شمڵی.

10. خواردنی ڕەشكە؛ دە دەنك لە 24 كاتژمێردا.

11. خواردنی زەیتی زەیتون؛ لەكاتی نەبونی نەخۆشی گەدەو زراو یان كۆلۆن دەكرێت كەوچكێكی مرەبا بەیانیان بخورێت.

12. خواردنی سركەی سروشتی سێو؛ كەوچكی چا لەناو پەرداخێك ئاودا ڕۆژی یەك جار.

13. خواردنی چەوری ئاژەڵ؛ یەك كەوچكی چا ڕۆژانە لەگەڵ خۆراك.

14. خۆپاراستن لە خواردنی زەیتی ڕۆنی پیشەسازی، خواردنی قوتو، خواردنەوە گازیەكان.

15. ڕێكخستنی خواردنی خوێ؛ بەكارهێنانی خوێی زبر كە ڕۆژانە كەوچكی چا پێویستە، وە ئەم ڕێژەیە لە وەرزی هاویندا زیاد دەكات بە پێی ڕێژەی ئارەق كردنەوەی لەش.

وە لە هەموی گرنگتر چونە بەر تیشكی خۆر هەفتەی سێ جار هەر جارێك بۆ ماوەی بیست خولەك كە لە هاویندا دەبێت لەكاتی بەیانیان و عەسر بێت.