هەڵبەت کاتێک سەیری دەقێکی شیعری دەکەیت لەدوو ڕوانگەی سەرەکییەوە لێی ڕادەمێنیت، زۆرجار خوێنەری ڕاستەقینە لە (دالەکانی) شیعر ڕانامێنێت و هەڵەداوان عەوداڵی (مەدلوولەکانی) شیعروو مانای شیعرە کەدەبێت
بەڵام بەگشتی کەدەقی قوبادی جەلیزادە دەبینیت و دەخوێنیتەوە، ناتوانیت بەخێرایی بەسەر دالەکانی شیعردا تێپەڕیت، بەڵکوو وات لێدەکات، دەبێت ڕابمێنیت و بووەستیت و ووشە بەووشە لێی ڕابمێنی. دەقی(هەورامی بوو، دایکم) ئەندێشەیەکی بەرزوو مانادار لە دەلاقەی دەقەکەوە ئیتر پرسیار دوورست دەبێت، ئاخر دەقی باڵاو نەمر ئەوەیە وات لێدەکات خەیاڵ بکەیت و بیربکەیتەوەو قوڵ بچیتە ناو دەقەکەوە، لە ئیدیۆمی هەورامی بوو دایکم کلیلی فەزاو جیهانێکە کە حەزدەکەی بنوسیت و خەیاڵ بکەیت، دەقێکە دەکرێت وەچەو دەقی دیکەی لێوە لەدایک بێت.
دایک ئەو چەمکەی کەهەڵگری میهرەبانی و سۆز و دنیایەک لەجوانی، ئەمە ڕوونە، بەڵام کاتێک چەمکێک دێتە تەنیشت ئەم ناوەو ئاراستەی بیرو خەیاڵت دەگۆڕێت و ئیتر ناکرێت بیر نەکەیتەوە و نەپرسیت هەورامی بوون دەبێت چ جوانیییەکە کاتێک دێتە پاڵ ناوی دایک و پێکەوە باڵا دەکەن و سرووشت تێدەپەڕێنن و دەچنە سەروو سرووشتەوە.
دەقەکە بە هەورامی دەست پێدەکات و بە هەورامی کۆتایی دێت، وەک بڵێی سەرەتاو کۆتایی جیهان و دوونیای جوانی مرۆڤ لەنێوان دوو ووشەدایە کە ئەویش هەورامی و هەورامی(هەورامی بوو، دایکم......... بەهەورامی دەدوان)
هەڵبەت جەلیزادە بەدەر لە دالی ئەم ناوونیشانەی دەقەکەی بۆ گەیاندنی مەدلوولەکەی گەورەیی و مەزنی و جوانی دایک هەورامی ئەو فەرهەنگ و میهرەبانی و سرووشته باڵایەی هەورامییەمان پێنیشاندەدات، وەک بڵێی چەند مەزنە مرۆڤ دایک بێت و مەزنتر ئەوەیە دایک هەورامی بێت، چوونکە ژن یان دایک کەهەورامی بێت واتە تێکۆشان هەوڵدان ، واتە گەورەیی و ژیری و دانایی، ناسکی و میهرەبانی و ئازاد و ئازادی، نامەوێت لێرەدا قوڵ بچمە ناو ئەو چەند دێڕەی دایکی هەورامی چونکە خوێنەر لەوبارەوە زۆری خوێندووەتەوەو زۆری بیستووە.
(دایک، هەورامی، سرووشت)
ئەگەر بگەڕێینەوە بۆ دەق و تێکستەکانی شاعیران، لەنێوان (مرۆڤ وسرووشت) لەڕابردوو، زیاتر سرووشت باڵاتربووە، بەڵام مەولەوی بەپێچەوانەوە سرووشت و مرۆڤ تاڕادەیەک تەریبن(گوڵ چوون ڕووی ئازیز نەزاکەت پۆشان....بەفراوان چوون سەیل دیدەی من جۆشان)
لێرەدا مەولەوی شاعیر جوانی گووڵی شوبهاندووە بە جوانی ڕووی یار، ژن، ئەوەی جیاوازییە جوانی ژن لەپێشترە وەک لەجوانی گوڵ، بەڵام لەکرۆکدا جوانییەکان وەک یەکن..
ئەگەر سەیری دەقەکەی قوبادی جەلیزادە بکەین نەک سرووشت جوانی لە ژن کە لەم دەقەدا بەگشتی و بەتایبەت دایک، وەرگرتووە، بەڵکوو دایکی لەسەرووی سرووشتەوە داناوە دایک هێندە باڵا بووە هێندە چووەتە سەرووی سرووشت ئیتر نزیک لەخودا، بەڕادەیەک قسەدەکەن قسەکردنەکەش بەزمانی دایک کە زمانی هەورامییە.(هەربەقەت ئینجانەیێ دەبوو کورتیلە بوو-دایکم
بەڵام کەدەچووە ناوباخ
کەڵەگەتربوو لە؛
سەرو و
سنەوبەر و
شەنگەبی.....)
لێرەدا گەرچی لە وەقعدا لەدالی دایک وەک مرۆڤ باڵای کورتە، بەڵام لە مەدلوولی وشەو مانادا لە سروشت باڵا بەرزتر و بەهێزترە
لای جەلیزادە دایک کەهەورامی بوو هێندە باڵادەکات هێندە پاک و بێگەردە هێندە ناخی سپی سپییە، ئیتر لەمرۆڤ بوون دەردەچێت و دەبێتە فریشتە،
دایکم ،
کە دەچوە سەر بەرماڵ و
تا نوێژی سبحەینانی تەواو دەکرد
دەبوو بە؛
فریشتە
(چاوەکانی بچکۆلە...... بەڵام بەبەراورد بەدەریا بەرینترن
پێستی ئەسمەر....... بەبەراورد لەگەڵ بەفر ئەم سپیتر)
تێفکرین لەم بەراوردە تێدەگەین لای جەلیزادە دایکی هێندە باڵادەکات دەچێتە ئاسمان، یان خودا دێتە خوارەوە چوونکە لەنێوان فریشتەو خودادا پەردەو دووری نامێنێت، هەرئەمەش وادەکات دایک لای جەلیزادە ببێتە فریشتە بۆئەوەی حیوار گفتووگۆ لەگەڵ خودا بکات(جارێک گوێم لەقسەکانی نێوان دایکم و خودا بوو
بەهەورامی دەدوان)
بەدیوێکی تردا پێمان دەڵێت خودا نەک لەزمانی دایک تێدەگات، بەڵکوو قسانیش بەزمانی دایک دەکات، کام دایک؟ هەورامی ... کام زمان؟ هەورامی.... زمانی میهرەبانی زمانی عیشق زمانی ئاشتی و زمانی هەموو ئەو خەسڵەتانەی کەلەدایکی هەورامیدا هەیە، ( زانستی زمان پێمان دەڵێت زمانی دایک ئەو زمانەیە کە کەمتر تووشی تێکەڵەی زمانەکانی تر دەبێت واتە بەجوانی و بەڕەسەنایەتی دەمێنێتەوە)
دایکی هەورامی پڕە لە هاژەو فڕین و ڕەنگ و بۆن و تامی سرووشت، ئاوێزانە بەو دەنگ و سەدا جاویدانییەی سرووشت، تەنانەت هێندە میهرەبان و بەخشندەیە تینویەتی چۆلەکەکانیش دەشکێنێت.
لەم دەقەدا قوبادی جەلیزادە ئەو تێڕوانینە هەڵاوێر دەکات کە دەبێت بەعەرەبی لەگەڵ خودا قسان بکەیت، بەڵکوو ئەوەتا بەهەورامی دەدوێت و خوداش تێدەگات و قسەشی پێدەکات.
دالی هەورامی بۆ هەموو ئەو خەسڵەت و مەدلوولانەیە کە لە جوگرافیاو زمان و سرووشت و مرۆڤی هەورامیدا هەیە.
لەسەرەوە ئاماژەم پێدا بۆچی قووبادی جەلیلزادە لەناو مرۆڤدا دایک هەڵدەبژێرێت و لەناو نەتەوە و قەبیلە و خێڵ و هتد هەورامی هەڵدەبژێرێت و لەناو تەواوی زمانەکاندا زمانی هەورامی هەڵدەبژێرێت.... ئەمەش پەیوەندی بە خەسڵەت و مێژووی زمان و فەرهەنگ و کلتوورەوە هەیە، هەروەها شاعیری مەزن پێمان دەڵێت ئێمە کەلە ژنەوە دێینە بوون، ئەویش دایکە ئەو بوونەش ئەو ڕەسەنایەتییەش هەورامییە،
ئەو زمانەش کە ئێمە بە بوونی ئەزەلی و سەرەتاو کۆتایی بوون دەبەستێتەوە هەورامییە، زمانی عاریفان و مەستانی ناو خانەقا و ئاتەشگەکانە.. ڕاستە لە دالی دەقەکەدا نیشاندانی شووناس و پێناسەو وەسفی کوڕێکە بۆدایکی، بەڵام لە تەواوی مەدلوولی دەقەکەدا دنیایەک شفرەو گەڕان و پشکنینە بەناو مێژوویەک لە توراس و فەرهەنگێکی دەوڵەمەند.. لەخوارەوە تەواوی دەقەکە دادەنێمەوە...
دەلیل جەمال
هەورامی بوو دایکم
1
هەر بەقەد ئێنجانەیێ دەبوو کورتیلە بوو- دایکم
بەڵام کە دەچوە ناو باخ
کەڵەگەت تر بوو لە؛
سەرو و
سنەوبەرو
شەنگەبی
2
پێستێکی ئەسمەری هەبوو- دایکم
بەڵام لەژێر دابارینی بەفردا،
لەهەرچی کولوە بەفر هەیە؛
سپی تر بوو
3
بچکۆلە بوون- چاوەکانی دایکم
بەڵام کەدەچووە سەر هەر دەریایەک
لەدەریاکە بەرین تر بوو،
دیدەکانی
4
پەنجەکانی دایکم، کورت و وردیلە بوون
لێ کەباسی نێرگزی بۆ دەکردم
دەبوون بە؛
دە کەڵەنێرگزی بەژن درێژ
5
دایکم،
هیچ شارەزاییەکی لەژمارە نەبوو
لێ من ،
لە ئەژماردنی چەندین جارەی دە کەزیەکەی دایکم
بووم بە پسپۆڕی بیرکاریی
6
دەنگی خۆش نەبوو- دایکم
لێ کەدەبوو بەکۆڕسی چۆلەکە
دەنگی خۆشتر بوو لە؛
قومری
7
دایکم ،
کە دەچوە سەر بەرماڵ و
تا نوێژی سبحەینانی تەواو دەکرد
دەبوو بە؛
فریشتە
8
دایکم هەمیشە،
کراس و چارۆگەی ڕەشی لەبەردابوو
بەڵام کە ناوی خودای دەهێنا
سپی هەڵدەگەڕان؛
جلکەکانی
9
دایکم،
کەجلەکانی دەشوشتن، نەیدەگوشین و بەتەڕی
هەڵیدەخستن
دەیگوت؛
با چۆلەکە تێنوەکان لە تکە تکە ئاوەکەیدا،
دەنووکیان تەڕ بکەن
10
دایکم،
دەچوە سەر بەردێکی زل،
تادەستی بگاتە لقی گێلاسەکەو بیڕنێ،
لێ؛
لقەکان خۆیان ملیان بۆ شۆڕ دەکردەوە
11
دایکم ،
بەدزی منداڵەکانیەوە،
جار
جارە
دەچوە خەڵوەتەوەو،
قسەی لەگەڵ خوادا دەکرد
جارێک گوێم لە قسەکانی نێوان دایکم و خودا بوو.
بەهەورامی دەدوان.
قوبادی جەلیزادە....
ئەم وتارە دەربڕی رای نووسەر خۆیەتی